Anayasa Mahkemesi’nin 28/12/2021 Tarihli ve 2018/34548 Başvuru Numaralı Kararı
Hazırlayan: Zeynep Öğretmen Kotil
Konu
|
Özel hayata saygı hakkı ve haberleşme hürriyetinin ihlali
|
Olay
İşçinin iş akdinin işveren tarafından feshinde, işçinin WhatsApp mesajlarına işveren tarafından tahsis edilen bilgisayar üzerinden işverence erişilmiş ve bu mesajlar, işçinin çalıştığı kurum ve yöneticilerine ilişkin hakaret ve iftira içerdiği iddiası ile fesih gerekçesi olarak kullanılmıştır.
Karar
Özel hayata saygı hakkı ile haberleşme hürriyetinin ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna kanaat getirilmiştir.
Başvurucunun Anayasa’nın 20. ve 22. maddelerinde düzenleme altına alınan özel hayata saygı hakkı ve haberleşme hürriyetinin ihlal edildiğine hükmedilmiştir.
Kararın bir örneğinin ihlal sonuçlarının ortadan kaldırılması için ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Başvurunun maddi tazminat talebi reddedilmiş ve yargılama giderlerinin başvurucuya ödenmesine hükmedilmiştir.
İlgili Maddeler
Anayasa / md 20.
Anayasa / md 22.
Gerekçe
Devletin, özel hayata saygı ve haberleşme hürriyeti kapsamında pozitif yükümlülüğü hem kamusal makamlar hem de diğer bireyler tarafından oluşturulabilecek riskleri kapsamaktadır.
Temel haklara ilişkin müdahalelerin meşru amaca dayalı ve ölçülü olması, tarafların çıkarlarının dengesinin sağlanması ve tarafların bu müdahalelere ilişkin açıkça bilgilendirilmesi gerekmektedir.
İşverenin işçilerinin iletişimini denetlemesine ilişkin uygulamalarda işverenin menfaati ile işçinin temel hak ve özgürlükleri arasında bir denge tesis edilmesi gerekmektedir; nitekim bu husus iş sözleşmesi ile de temellendirilmiştir.
İşveren haklı ve meşru görülebilecek nedenlerle işçinin kullanımına sunduğu iletişim araçlarını, yönetim yetkisi kapsamında denetleyebilecek veyahut kullanımını sınırlandırabilecektir ancak bu noktada yönetim yetkisinin sınırlarının gözetilmesi ve işçinin bu gözetime ilişkin açıkça
korunmakta olup işverenin hiçbir suretle işçi üzerinde mutlak ve sınırsız bir gözetleme hakkı
bulunmamaktadır.
İletişimin denetlenmesi ve kişisel verilerin işlenmesi süreçleri demokratik bir toplum gereği şeffaflık
kriterini sağlayacak şekilde gerçekleştirilmelidir; bu kapsamda işçiye yapılacak bilgilendirme denetim ve işleme faaliyetlerinin hukuki dayanağı ile
amaçları, denetlemenin ve veri işlemenin kapsamı, verilerin saklanacağı süre, veri sahibinin hakları gibi temel hususları ihtiva etmelidir. Ne var ki somut olayda
başvurucu işçiye, işverence böyle bir bilgilendirme yapılmamıştır.
İletişimin denetlenmesi ve kişisel verilerin işlenmesi gibi temel hak ve hürriyetlere müdahale eden
süreçlerde, amaç ile kullanılan yöntem arasında orantılılık aranmaktadır. Elde edilen veriler hedeflenen amaç için kullanılmalı; aynı amaca başka yöntemlerle ulaşmak mümkün olmamalıdır. Ancak bu halde bir zorunluluğun söz konusu olduğundan bahsedilebilecek ve denetim meşru kabul edilebilecektir.
WhatsApp gibi kullanım amacı herkesçe bilinebilecek, yaygın kullanılan bir iletişim uygulamasının işverence denetlenmesi; başvurucunun özel hayata saygı ve haberleşmenin
gizliliğine ilişkin makul beklentilerini karşılamamaktadır.
Yargılama esnasında, başvurucunun WhatApp mesajlarının denetlenmesinin somut olayda zaruri olup olmadığı değerlendirilmemiştir. Başvurucu olan işçinin açık bıraktığı işyeri bilgisayarından başvurucunun rızası ile paylaşmadığı veyahut başvurucu tarafından alenileştirilmemiş mesajların,
işyerinin amiri tarafından elde bilgilendirilmesi gerekmektedir. İşçinin temel hak ve hürriyetleri işyeri sınırları dahilinde de edilmesinin zorunlu ve gerekli olup olmadığı değerlendirilmemiş ve aynı amaca ulaşmak için başkaca makul yöntemlerin bulunup bulunmadığı tahlil edilmemiştir.
Kurumsal kullanım amaçlı olmayan, başvurucunun özel kullanımına konu edildiği son derece açık ve herkesçe anlaşılabilir olan WhatApp uygulamasının, başvurucunun işyeri bilgisayarında kullanılması işverene bu yazışmaları denetleme hakkı tanımamaktadır. Bu yazışmaların özel nitelikli olduğu aşikardır ve dolayısıyla bir ihlal söz konusu olmuştur.
Bunlara da bakmak isteyebilirsin
Türkiye – Anasayfa Kurumsal Mevzuat Veri Sorumlusu İlgili Kişi Yayınlar İletişim “Bankacılık sektöründeki veri sorumlusunun veri ihlal bildirimi hakkında” Kişisel Verileri Koruma Kurulunun 04.03.2021 tarih ve 2021/190 sayılı Karar Özeti
Türkiye – Yargıtay 9. Hukuk Dairesi: WhatsApp konuşmaları gizlilik içeren kişisel veri niteliğindedir