Meta’nın Facebook’u Veri Gizliliği Davasında Anlaşmaya Gidiyor

Hazırlayan: Necati Kerim BELVİRANLI

Facebook, aralarında Cambridge Analytica’nın da bulunduğu üçüncü kişilerin, kullanıcılara ait özel bilgilere erişmesine izin verdiği iddiasıyla San Francisco federal mahkemesinde görülen davada, prensipte anlaşmaya gitmeyi kabul etti.

Daha öncesinde Cambridge Analytica skandalıyla ilgili araştırma yapmış olan ve bu skandalı konu edinen “The Great Hack” adlı filme de ilham vermiş olan gazeteci Carole Cadwalladr, “Zuckerberg’in, yeminli bir şekilde altı saate varacak bir süre boyunca çapraz sorguya çekilmesinden sadece birkaç gün önce anlaşma yoluna gitmesi Facebook’un Cambridge Analytica veri ihlalini örtbas etmesiyle ilgili soruları yanıtlamaktan kaçınmak için ne kadar çaresiz olduğunun bir ölçüsü.” ifadelerini kullandı[1].

Taraf vekilleri yazılı anlaşmayı hazırlayana dek, toplu davayı 60 günlüğüne beklemeye alınmasının hakimden talep edildiği dosyada, anlaşmanın maddi koşulları açıklanmazken söylentilere göre Facebook bu anlaşma kapsamında 5 milyar dolar ödeyecek.

Dört yıldır devam eden davada, Facebook’un, artık faal olmayan İngiliz siyasi danışmanlık şirketi Cambridge Analytica gibi şirketlerle kullanıcıların kişisel verilerini paylaşarak tüketici gizlilik yasalarını ihlal ettiği iddia edilmekteydi. Bu olaya ilişkin olarak Facebook’un davayı kaybedeceği ve Yüzlerce milyon dolar ödemek zorunda kalacağı tahmin ediliyordu.

Facebook daha önce yaptığı açıklamada; gizlilik uygulamalarının açıklamalarıyla paralel olduğunu ve “herhangi bir yasal iddiayı desteklemediğini” ifade etmişti.

İki taraf da anlaşmanın detaylarıyla ilgili bilgi vermedi[2].

Ne Olmuştu?

2013 yılında Londra’da kurulan bir siyasi danışmanlık şirketi olan Cambridge Analytica’nın 2014 yılından itibaren -büyük çoğunluğu hukuka aykırı olarak olmak üzere- 50 milyon kullanıcıya ait kişisel veriyi Facebook üzerinden topladığı ve bu verileri BREXIT referandumu ile 2016 yılındaki Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri gibi politik olaylarda seçmeni manipüle etmek amacıyla kişiselleştirilmiş siyasi reklamlar sunduğu iddia edilmişti[3].

Şirketin bu miktarda kullanıcıya ait kişisel veriyi, o dönem Cambridge Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yapan Aleksandr Kogan’ın Facebook üzerinde oluşturduğu “This Is Your Digital Life” isimli bir uygulama vasıtasıyla yaptığı kişilik anketini cevaplayan yaklaşık 270 bin kullanıcının, bu uygulamanın kendi arkadaşlık ağlarına erişmesine izin vermesiyle elde ettiği iddia edilmişti. Toplanan profil sayısıyla ilgili Observer 50 milyon Facebook kullanıcısının etkilendiğini ifade ederken[4] Cambridge Analytica sadece 30 milyon kullanıcının verisinin toplandığını iddia etmişti. Daha sonrasında Facebook, Cambridge Analytica’nın potansiyel olarak 87 milyondan fazla kullanıcı hakkında veriye sahip olduğunu doğruladı[5].

O dönem verilerin elde edilmesi sürecinde çalışan ve daha sonrasında çalışmalarla ilgili belgeleri The Guardian vasıtasıyla ifşa eden Christopher Wylie, Cambridge Analytica ile ilgili, “Milyonlarca insanın profilini toplamak için Facebook’tan yararlandık. Ve onlar hakkında bildiklerimizi sömürmek ve içlerindeki şeytanları hedef almak için modeller inşa ettik. Tüm şirketin üzerine inşa edildiği temel buydu.[6]” İfadelerini kullanmıştı.

2018 yılında bazı medya kuruluşlarının şirketin uygulamalarıyla ilgili haberler yayınlamasıyla olay patlak vermişti. Gelişmeler üzerine Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg Facebook adına özür dilemiş[7], yaşanan olayı bir ihlal olarak nitelendirilmiş ve aynı yılın devamında Amerika Birleşik Devletleri Kongresinde sorgulanmıştı. Temmuz 2019’da, Facebook’un gizlilik ihlalleri nedeniyle Federal Ticaret Komisyonu tarafından 5 milyar dolar para cezasına çarptırılacağı açıklanmış ve bununla birlikte bu durum şirketin hisse değerlerinde ciddi düşüşe neden olmuştu.

[1] Bilgi için bkz. https://www.theguardian.com/technology/2022/aug/27/facebook-cambridge-analytica-data-breach-lawsuit-ends-in-11th-hour-settlement (E.T. 02.09.2022)

https://www.reuters.com/legal/metas-facebook-agrees-settle-data-privacy-lawsuit-2022-08-26/ https://www.theguardian.com/technology/2022/aug/27/facebook-cambridge-analytica-data-breach-lawsuit-ends-in-11th-hour-settlement (E.T. 02.09.2022)

[3] https://www.theguardian.com/news/2018/mar/17/cambridge-analytica-facebook-influence-us-election (E.T. 02.09.2022)

[4] Bilgi için bkz. https://www.wired.com/story/facebook-exposed-87-million-users-to-cambridge-analytica/ (E.T. 02.09.2022)

[5] Bilgi için bkz. https://qz.com/1245049/the-cambridge-analytica-scandal-affected-87-million-people-facebook-says/ (E.T. 02.09.2022)

[6] Bilgi için bkz. https://www.theguardian.com/news/2018/mar/17/cambridge-analytica-facebook-influence-us-election (E.T. 02.09.2022)

[7] Bilgi için bkz. https://edition.cnn.com/2018/03/25/europe/facebook-zuckerberg-cambridge-analytica-sorry-ads-newspapers-intl/index.html (E.T. 02.09.2022)